((استعداد باعث می‌شود تا شما در یک بازی پیروز شوید، اما این کار تیمی است که شما را قهرمان جام (تورنمنت) خواهد کرد)) مایکل جردن
این جمله معروف از مایکل جردن را می‌توان بر روی سر در ورودی تمامی کارگاه‌ها، شرکت‌ها، فروشگاه، ورزشگاه‌ها و تمام مکان‌هایی که یک تیم در آن مشغول فعالیت هستند نصب کرد.
این جمله به تنهایی ارزش کار گروهی و تیمی را به خوبی نشان می‌دهد، بسیاری از کسب و کارهای گروهی وجود داشته‌اند که با کار گروهی خوب توانسته‌اند تاریخ ساز شوند. برای اینکه بتوانید یک کار گروهی موفق انجام دهید، باید قبل از هر چیزی به این باور برسید که به تنهایی نمی‌توان در هیچ کاری موفق بود و برای رسیدن به موفقیت و هدف بزرگ به تیم و نیروی انسانی همدل نیاز دارید.
بیشتر بخوانید: چگونه تیم سازی کنیم
موفقیت اتفاقی نیست که تنها با نبوغ یک نفر حاصل شود، بلکه موفقیت حاصل تلاش یک تیم همدل و با دانش است. ضرب‌المثل‌های بسیار زیادی در خصوص همکاری در فرهنگ و ادبیات ما ایرانی‌ها وجود دارد که “یک دست صدا ندارد” بهترین نمونه از آن‌ها است.
بهترین سرمایه هر ارگان، سازمان و شرکتی نیروی انسانی (Human Resource) است. در این مقاله قصد داریم به طور جامع و کامل در خصوص نیروی انسانی و تاریخچه آن صحبت کنیم و اهمیت نیروی انسانی برای هر ارگان و سازمانی را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
نیروی انسانی یا hr چیست؟
نیروی انسانی یا به انگلیسی Human Resource در فرهنگ این‌گونه تعریف شده است “افرادی که کار می‌کنند و ضامن فعالیت هر ارگان و شرکتی هستند”.
سرمایه انسانی را می‌توان، مهم‌ترین عنصر هر شرکت دانست و می‌توان تمامی افرادی که با هر عنوانی در یک شرکت مشغول فعالیت هستند، جز نیروی انسانی آن شرکت به شمار آورد. سرمایه انسانی در هیچ نمودار سود و زیانی آورده نمی‌شود، اما نتیجه سود و زیان هر شرکتی را رقم خواهند زد.
بسیاری از شرکت‌ها وجود دارند که علی‌رغم زیر ساخت‌های مناسب و ایده‌های جذاب برای ورود به بازار تنها به دلیل نداشتن نیروی انسانی مناسب به سرعت از دور رقابت خارج شده‌اند.
لارنس بوسیدی (Lawrence Bossidy) تاجر آمریکایی در یکی از جملات خود در خصوص نیروی انسانی و اهمیت آن این‌گونه سخن گفته است:
“من متقاعد شده‌ام که هیچ کاری مهم‌تر از استخدام افراد و تلاش برای پیشرفت افراد استخدام شده وجود ندارد و در پایان روز شما بر روی افراد شرط بندی خواهید کرد، نه بر روی استراتژی‌ها”
این جمله به تنهایی می‌تواند به شما اهمیت موضوع استخدام و پرورش نیروهای انسانی را در یک ارگان و شرکت نشان دهد. نیروی انسانی سرمایه‌های نامحدودی و یکتایی هستند که با استفاده هرچه بیشتر شما تمام نمی‌شوند، بلکه به طور بسیار فزاینده‌ای تقویت و زبده‌تر میشوند.
سر ریچارد برانسون (Sir Richard Branson) کارآفرین و سرمایه‌دار بریتانیایی می‌گوید:
“کارمندان و افراد فعال در شرکت خود را به‌گونه‌ای آموزش دهید که بتوانند آنجا را ترک کنند، اما با آن‌ها خوب رفتار کنید که نتوانند آنجا را ترک کنند”.
مطالعات متعدد نشان می‌دهد که جوامعی پیشرفت خواهند کرد که از نیروی کار ماهر، تحصیل کرده، زبده و بسیار با کیفیت استفاده می‌کنند، برای تأیید این موضوع می‌توان به جمله معروف استیو وین (Steve Wynn) ابر تاجر آمریکایی “منابع انسانی کاری نیست که ما آن را انجام می‌دهیم، بلکه چیزی است که تجارت ما را اداره می‌کند” اشاره کرد.
در سال‌های اخیر بحث در خصوص سرمایه انسانی به یکی از ترندهای روز تبدیل شده است، سرمایه انسانی یا به زبان ساده‌تر همان کیفیت نیروی کار باعث رشد و پیشرفت یک شرکت، ارگان و یا حتی کشور از لحاظ اقتصادی خواهد شد.
در بالا به معنی نیروی انسانی در فرهنگ لغت اشاره شد، اما به زبان ساده می‌توان گفت: به هر چیزی به جز سرمایه‌های فیزیکی مانند ماشین، زمین، املاک و … سرمایه انسانی گفته می‌شود.
تاریخچه نیروی انسانی:
رفاه صنعتی اولین شکل مدیریت منابع انسانی (HRM) بود. در سال 1883، قانون کارخانه‌ها اعلام کرد که باید در هر کارخانه‌ای بازرسان مرد حضور داشته باشند.
سال 1878 قانونی تصویب شد که زنان و کودکان تنها مجاز به انجام 60 ساعت کار در هفته هستند، درست در همین زمان اتحادیه‌های کارگری تشکیل و فعالیت خود را آغاز کردند (سال 1867 اولین کنفرانس اتحادیه کارگری برگزار شد).
در سال 1913 تعداد کارگران رفاه صنعتی افزایش یافته بود و کنفرانسی توسط Seebohm Rowntree برگزار شد. در سال 1916 داشتن یک کارگر رفاهی در کارخانه‌های مواد منفجره اجباری شد، ارتش و نیروهای مسلح برای استخدام این افراد قوانین و سخت‌گیری‌های خود را داشتند و تنها اشخاصی با ضریب هوشی و توانایی بالا می‌توانستند به عنوان کارگر رفاهی در این پست استخدام شوند.
در سال 1920 مفهوم مدیریت پرسنل به عنوان یک حوزه کاملاً مجزا تعریف شد و ظهور پیدا کرد.
وظایف این ارگان در واقع به جنبه‌های فنی استخدام، آموزش و ارزیابی کارکنان و پرسنل شاغل در شرکت‌ها و ارگان‌ها تعریف می‌شد. سال 1921 مؤسسه ملی روانشناسان نتایج مطالعات مربوط به آزمون‌های انتخاب، تکنیک‌های مصاحبه و روش‌های آموزش را تأسیس و منتشر کرد.
مفهوم Human Resource (HR) در دهه 1970 ارتقا یافت و قوانین استخدامی افزایش یافت، عملکرد پرسنلی نقش مشاور متخصص را بر عهده گرفت تا اطمینان حاصل شود که مدیران قوانین را نقض نمی‌کنند.
به طور کلی دهه‌های پایانی قرن 2000 را می‌توان عصر تلاش برای تربیت و توانمند سازی سرمایه‌های انسانی دانست. در عصر اینترنت و فرامدرن، سرمایه‌های انسانی بالاترین و باارزش‌ترین دارایی هر سازمان و کشوری به شمار می‌رود.
بررسی دلایل اهمیت نیروی انسانی (HR)
ذات و ماهیت بازار و تجارت بسیار رقابتی است، برای به دست آوردن برتری نسبت به رقبای خود باید از تمامی ظرفیت‌های موجود (ابزارهای پیشرفته، بازاریابی درست، تبلیغات مناسب و …) به شکل بهینه استفاده کنید تا از رقبای خود در بازار پیشی بگیرید.
اما یک عامل وجود دارد که جایگاه آن به مراتب از همه این ابزارها و امکانات بالاتر است و آن هم نیروی انسانی است. دلایل بسیار زیادی وجود دارد که چرا منابع انسانی برای هر شرکتی مهم است که در ادامه به بررسی مهم‌ترین این دلایل می‌پردازیم.
منابع انسانی به کارمندان و کارگران کمک می‌کند تا با محیط کاری جدید خود سازگار شوند:
سال 2020 و شیوع بیماری منحوس کرونا تغییرات بی سابقه‌ای را برای دنیای کار و شرکت‌ها به ارمغان آورد، این بیماری و پاندمی وحشتناک آن شرکت‌ها را مجبور کرد که دیجیتالی شوند و کارمندان را وادار کرد تا از راه دور (دورکاری) وظایف خود را انجام دهند.
در شرایط بحرانی و استرس‌زا نقش متخصصان منابع نیروی انسانی بسیار مشهود خواهد شد و متخصصان منابع نیروی انسانی نقش بسیار زیادی در کنترل استرس و آموزش کارمندان در دوران کرونا داشتند.
اکنون که واکسیناسیون گسترده شده و بسیاری از کشورها جشن پایان کرونا را گرفته‌اند، متخصصان نیروی انسانی باز هم در تلاش هستند که چگونه کسب و کار و کارمندان خود را پس از پاندمی کووید 19 مدیریت کنند.
با اتمام کرونا و پایان دوره دورکاری کارمندان، شرکت‌ها استراتژی‌های مختلفی برای انجام کارها توسط کارمندان پیش گرفتند. برخی از این کسب و کارها مانند قبل از شیوع بیماری به کار خود ادامه دادند؛ اما از سوی دیگر برخی کمپانی‌ها مانند مایکروسافت، فورد موتورز و … در حال پیاده کردن مدل کار ترکیبی (Hybrid Work) هستند.
نقش منابع انسانی در آموزش و آماده سازی کارمندانی که چند سال به صورت دورکاری فعالیت انجام داده‌اند به یک مدل ترکیبی یا حضور در ادارات (مانند سابق) بسیار مهم است.
متخصصان منابع انسانی استخدام بهتر را تضمین می‌کنند:
همان‌طور که در بالا به کرات اشاره شد، برای پیشرفت و موفقیت یک شرکت، ارگان و حتی کشور، تک‌تک افرادی که مشغول فعالیت هستند برای شما اهمیت دارند.
مهم نیست که یک شرکت کوچک 6 نفره دارید و یا مدیرعامل یک سازمان بزرگ هستید، یک استخدام بد و قرار دادن یک شخص در جای اشتباهی می‌تواند برای شما گران تمام شود.
وزارت کار ایالات متحده تخمین زده است که یک استخدام بد می‌تواند به اندازه 30 درصد از درآمد سال اول کارمند، هزینه بر روی دست شرکت بگذارد، البته بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که این درصد به مراتب بیشتر است. یک استخدام بد می‌تواند، برای شرکت فرهنگ بد تولید کند و به قیمت از دست دادن مشتریان بالقوه‌تان تمام شود.
منابع انسانی با علم به این موضوع که هر استخدام مولد است و بر روند شرکت تأثیرگذار خواهد بود، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا اشخاص مناسب برای موقعیت‌های مختلف استخدام شوند.
البته به یاد داشته باشید که استخدام تنها به معنی یافتن یک شخص درست و قرار دادن آن در جای مناسب نیست و روزها و هفته‌های اول کاری کارمند نیز بخش مهمی از فرایند استخدام یک نیروی جدید است.
بر اساس گزارشاتی که در سایت GALLUP منتشر شده است، مشخص شده است که کارمندانی که به طور همدل در یک شرکت مشغول فعالیت هستند تا 21 درصد کارایی بیشتری دارند.
منابع انسانی می‌تواند گردش مالی یک شرکت را کاهش دهند:
برای بسیاری از شرکت‌ها، حفظ یک کارمند خوب (کار درست) می‌تواند، دشوارتر از یافتن یک کارمند جدید باشد.
در یک نظر سنجی که از 600 شرکت کوچک و بزرگ (50 تا 500 نفر کارمند) به عمل آمد. بیش از 63 درصد این شرکت‌ها بر این باور بودند که حفظ یک کارمند به مراتب سخت‌تر از استخدام فرد جدید است.
متخصصان نیروی انسانی می‌توانند، مدیران شرکت‌ها را نسبت به رفتاری که باعث سرخوردگی کارمندان می‌شود، آگاه سازند.
منابع انسانی باعث بهبود فرهنگ شرکت شما می‌شود:
فرهنگ شرکت شما بر روند کلی شرکت شما بسیار تأثیرگذار است، اشتیاق و روحیه شما به کارمندان شما منتقل می‌شود و به طبع عملکرد نهایی شرکت تحت تأثیر این روحیه قرار خواهد گرفت.
علاوه بر این در نظر داشته باشید که یک مشتری وقتی وارد یک شرکت می‌شود که کارکنان آن روحیه شاداب و پر نشاطی دارند به سرعت انرژی مثبت کارمندان را جذب کرده و به امکان زیاد جذب شرکت شما خواهد شد (البته عکس این موضوع نیز وجود دارد).
در نظر سنجی که از 1400 مدیر مالی به عمل آمد، بیش از 400 درصد این مدیران مالی بر این باور بودند که فرهنگ شرکت بر میزان سود آوری و بهره‌وری شرکت تأثیر مستقیم دارد. (وظایف مدیر مالی)
نقش متخصصان نیروی انسانی در حفظ فرهنگ شرکت و ایجاد روحیه شاد و مثبت در کارمندان بسیار مهم است. یکی از وظایفی که نیروی انسانی دارد، شناسایی کارمندانی با پتانسیل بالا است. نیروی انسانی ابزارها و امکانات را در اختیار این کارمندان قرار می‌دهند، این کار کمک می‌کند تا کارمندان احساس کنند که آینده این شرکت وابسته به آن‌هاست و نگرش مثبتی به کار و فعالیت در شرکت شما خواهند داشت.
بر اساس گزارشی که TINYpulse، منتشر کرده است 69 درصد از کارمندان اقرار داشته‌اند که اگر احساس کنند که از کار آن‌ها قدردانی لازم به عمل می‌آید، بیشتر کار خواهند کرد. در قسمتی دیگر از این گزارش اشاره شده است که 78 درصد از کارگران ایالت متحده آمریکا بر این باور بوده‌اند که شناخته شدن آن‌ها توسط کارفرمایان و مدیران می‌تواند، باعث ایجاد انگیزه در شغلشان شود.
وظیفه پیاده سازی فناوری‌های جدید در شرکت بر عهده نیروی انسانی است:
فناوری مدام در حال به‌روز شدن است و این‌گونه نیست که شما یک بار فناوری خود را به‌روز کنید و دیگر نیاز نباشد. فناوری‌های جدید به سرعت در حال پیشرفت هستند و شما برای جا نماندن از رقبای خود و پیشی گرفتن از آن‌ها باید، نرم‌افزار و سخت‌افزار شرکت خود را به‌روز کنید.
بر اساس گزارشات منتشر شده در سایت testgorilla مشخص شده است که سازمان‌های که از نظر دیجیتالی بالغ شده باشند، میزان سودآوری 23 درصد بیشتر به نسبت رقبایشان داشته‌اند. تغییر رویه کاری کارمندان معمولا سخت است و بسیاری از کارمندان نسبت به این تغییرات مقاومت می‌کنند. بر اساس تحقیقات Mckinsey، مشخص شد 70 درصد از برنامه تغییرات شرکت‌ها به دلیل مقاومت کارمندان با شکست روبه‌رو می‌شود.
مدیریت نیروی انسانی نقش بسیار زیادی در اجرای فناوری‌های جدید بر عهده دارد و با ایجاد آموزش‌های لازم به کارکنان اشتیاق به استفاده از این تکنولوژی را در کارمندان ایجاد می‌کند، زمانی که کارمندان بهتر درک کنند که این فناوری جدید تا چه اندازه به آن‌ها کمک می‌کند به راحتی پذیرای استفاده از آن خواهند بود.
مدیریت نیروی انسانی عملکرد را بهبود می‌بخشد:
هر شرکت و ارگانی که تازه تأسیس می‌شود، دارای شکاف‌های مهارتی است و ارتقای این کارمندان در درون شرکت نیاز به ابزارهای مناسب آموزشی دارد.
نقش منابع انسانی باید رسیدگی به این شکاف‌های مهارتی بسیار حیاتی باشد، منابع انسانی آموزش‌های لازم را به کارمندان خود ارائه می‌دهند تا آمادگی لازم برای موفقیت در تمامی افراد ایجاد شود. با آموزش تمامی افراد و آشنا کردن آن‌ها با وظایفشان هر کارمند می‌تواند بهترین نقش خود در شرکت را ایفا کند.
توماس جان واتسون (Thomas John Watson) مدیرعامل شرکت IBM در یکی از سخنرانی‌های خود می‌گوید: اخیراً از من سؤال پرسیده شد که آیا قرار است، کارمندی که اشتباهی 600 هزار دلاری برای شرکت داشته است را اخراج کنم؟ من پاسخ دادم خیر، من فقط 600 هزار دلار برای آموزش این شخص هزینه کرده‌ام. چرا باید بخواهم کسی را با این تجربه کاری اخراج کنم؟
تعیین دستمزد و حقوق کارکنان:
مدیریت نیروی انسانی وظیفه دارد تا دستمزد افراد شاغل در سایر شرکت‌ها را مورد بررسی قرار دهد و برای افرادی با وظایف مشابه دستمزد و مزایای مشخص کند. دستمزد و حقوق مناسب می‌تواند در کارمندان انگیزه و روحیه جنگندگی برای موفقیت را بیدار کند.
بر اساس گزارشاتی که در سایت GALLUP آورده شده است، مشخص شده است که تیم‌های که انگیزه بیشتری برای فعالیت دارند تا 41 درصد غیبت کمتری در محل کار خواهند داشت.
فراهم‌کردن ایمنی محیط و به حداقل رساندن آسیب‌های محیطی:
کارفرمایان و مدیران شرکت‌ها موظف هستند تا محیط کار ایمن و امن برای کارمندان خود فراهم کنند. متخصصان ایمنی محل کار و مدیریت ریسک از حوزه مدیریت نیروی انسانی، موظف هستند تا مطابق با دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشت محیطی ایمن برای کارمندان فراهم آورند تا مقدار صدمات و آسیب‌های محل کار به حداقل مقدار خود برسد.
برگزاری کلاس‌های آموزشی و دادن آگاهی‌های لازم به کارمندان یکی دیگر از وظایف نیروی انسانی است.
چند نمونه از سیاست‌های درست مدیریت نیروی انسانی که روند حرکتی شرکت‌ها را تغییر داده است:
ریسک پرواز در IBM:
تحلیل‌های مشابهی در IBM انجام شد، جایی که گردش مالی برای بسیاری از شرکت‌ها نقش حیاتی داشت. تیم مدیریت نیروی انسانی با استفاده از قابلیت‌های یادگیری ماشینی واتسون آی‌بی‌ام، الگوریتمی را توسعه می‌دهد که شامل منابعی مانند داده‌های استخدام، دوره تصدی، نقش شخص در شرکت، میزان حقوق، امکان ارتقای شغلی و … است.
این شرکت همچنین جایگاه کارمندان خود را به خوبی ارجمند می‌دانست و رفتار شرکت نسبت به کارکنان بسیار خوب بود. مدیران نیروی انسانی بر این باور بودند که زمانی که شان و منزلت کارمندان حفظ شود، احتمال ترک شرکت توسط آن‌ها به حداقل می‌رسد.
این استراتژی و سرمایه‌گذاری در طی تنها چهار سال شرکت IBM را به سود 300 میلیون دلاری رساند و مقدار گردش مالی این شرکت را تا حدود 25 درصد کاهش داد. به علاوه بهره‌وری، عملکرد شرکت بهبود یافت و هزینه‌های استخدام کارکنان جدید نیز به مقدار قابل قبولی کاهش یافت.
حفظ استعدادهای کلیدی در Nielsen:
نیلسن در سال 2015 یک مدل پیش‌بینی کننده توسعه داد. اولین مدل تنها شامل 20 متغیر از جمله سن، جنسیت، سابقه کار، رشته تحصیلی و … بود با گذشت زمان تعداد متغیرهای این مدل افزایش پیدا کرد. نیلسن بر این باور بود که سال اول بیشترین اهمیت را داشت. کارمندان سال اول بررسی کردند که آیا نقاط تماس مهم خود را دارند یا خیر.
برای مثال اولین برخورد کارکنان با مدیر شرکت باید در زمان مشخصی و بعد از استخدام شکل می‌گرفت؛ اما اگر این اتفاق نمی‌افتاد، یک اعلان ایجاد می‌شد. ترفیع و ارتقای شغلی باعث می‌شود تا میل کارمندان به حضور در شرکت به طرز شگفت انگیزی افزایش پیدا کند، اما آیا شما می‌توانید تمامی کارمندان خود را ارتقا دهید؟ قطعاً خیر.
قانون روزهای بیماری در E.ON:
فعالیت‌ها و تجزیه تحلیل E.ON به بسیاری از شرکت‌ها کمک کرد تا با غیبت کارکنان خود مقابله کنند. غیبت کردن در این شرکت آلمانی با بیش از 43 هزار نیرو از مترها و معیارها بالاتر رفته بود. به همین منظور تیم تحلیل 55 فرضیه را بر غیبت کارکنان فرموله کردند و در نهایت 21 فرضیه آزمایش شد که 11 مورد از این فرضیه‌ها تأیید شد.
یکی از فرضیه‌های نوشته شده در این گزارش این بود که عدم استفاده از تعطیلات به معنی افزایش تعداد غیبت‌های مجاز شما نخواهد بود. این تیم تحقیقاتی اظهار داشتند که عدم وجود تعطیلات طولانی در طول سال و یا ندادن مرخصی به کارمندان برای چند روز از جمله مهم‌ترین دلایل غیبت کارکنان است.
این فرضیه‌ها و موضوعات به منظور بهبود سیاست کارفرمایان در خصوص کارمندان به مدیران شرکت‌ها ابلاغ شد.
نیروی انسانی قطعه گمشده پازل شرکت شما برای رشد و درآمد بیشتر
اگر بگویم که نیروی انسانی، مهم‌ترین قسمت برای رشد هر شرکتی است، قطعاً اغراق نکرده‌ایم. در این مقاله از آکادمی توسعه کسب و کار آکادمی بازار تا جایی که امکان داشت در خصوص تاریخچه نیروی انسانی، تعریف نیروی انسانی و اهمیت این نیرو برای رشد شرکت‌ها توضیح داده شد.
امیدواریم که توانسته باشیم شما را با صفر تا صد نیروی انسانی آشنا کنیم. نیروی انسانی مهم‌ترین قسمت هر ارگانی است و در این مقاله با تکرار چندین باره این جمله سعی شد تا شما را با اهمیت این موضوع آشنا کنیم.
اجازه دهید تا مقاله را به سخنی از سیمون سینک (Simon Sinek) مشاور و سخنران انگیزشی آمریکایی به پایان برسانیم.
سیمون اعتقاد دارد زمانی که مردم سرمایه‌گذاری مالی می‌کنند، انتظار سود و بازده مالی دارند؛ اما زمانی که مردم از نظر احساسی سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌خواهند مشارکت کنند. پس شما هم با کارمندان خود مانند اعضای یک خانواده رفتار کنید تا آن‌ها نیز در قبال اهداف شما از خود گذشتگی کنند.
دوره های آکادمی بازار برای ارتقای کسب و کار شما
آکادمی توسعه کسب و کار آکادمی بازار با بهره گیری از دانش به روز و تجربیات منحصر به فرد استاد محمدی و با ارائه مشاوره تخصصی در حوزه کسب و کار، توانسته موجب شکوفایی و بالندگی دهها سازمان و کسب و کار گوناگون شود. همچنین بیش از هزاران نفر با بهره گیری از دوره های جامع بازاریابی و فروش، دوره مشتری مداری، دوره اصول و فنون مذاکره، دوره آموزشی حرفه ای بازاریابی و فروش تلفنی و مشاوره فروش، توانسته اند موانع موجود در مسیر شغلی خود را برطرف کنند و به سوی آینده شغلی روشن خود گام بردارند.
