گوش دادن موثر – برنامه فکرانه – دکتر احمد محمدی

گوش دادن چیست؟

مهارت گوش دادن یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است، که در موفقیت شغلی و کیفیت روابط‌ ما با سایرین تاثیر بسیاری دارد. بسیاری از ما چون به اشتباه فکر می‌کنیم که یک شنونده سراپا گوش هستیم، هیچ وقت به صرافت یادگیری این مهارت نیفتاده‌ایم.

خوب گوش دادن مثل فن بیان، یک مهارت یادگرفتنی است که در ادامه با اصول اولیه آن آشنا خواهید گشت. گوش دادن به معنای توانایی دریافت و درک صحیح پیام‌ها در فرآیند ارتباط می‌باشد. این توانایی، کلید ارتباط موثر است.

چنانچه به مهارت گوش دادن تسلط نداشته باشید، به آسانی ممکن است، پیام‌های ارسالی از سوی طرف مقابل‌ خود را به اشتباه برداشت نمایید. در چنین شرایطی، فرآیند ارتباط بی‌اثر گردیده و به سادگی موجب نا‌امیدی و رنجش فرستنده پیام خواهد شد.

پادکست گوش دادن موثر 

همان‌طور که مشخص است، گوش دادن یکی از مهم‌ترین مهارت‌های ارتباطی به حساب می‌آید، تا حدی مهم که بسیاری از کارفرمایان برجسته برای کارمندان‌ خود جلسات آموزش مهارت گوش دادن ترتیب می‌دهند.

افزایش سطح رضایت مشتریان، بهبود کارآمدی در نتیجه اشتباهات کمتر و افزایش تبادل اطلاعات چند نمونه از مزیت‌هایی است که در پی یادگیری مهارت گوش دادن حاصل می‌گردند.

بسیاری از رهبران و کارآفرینان موفق، موفقیت خود را مدیون خوب گوش دادن می‌باشند. به اعتقاد ریچارد برانسون (Richard Branson)، مهارت گوش دادن یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت شرکت هواپیمایی ویرجین آتلانتیک (Virgin Atlantic) بوده است.

با توجه به اینکه خوب گوش دادن از جمله مهارت‌هایی به شمار می‌رود که در اساس تمامی روابط انسانی مثبت قرار دارد، پس به نفع‌ همه ماست که کمی وقت صرفت یادگیری و پرورش مهارت گوش دادن بنماییم که عنصر سازنده موفقیت است.

بزرگسالان به طور متوسط ۷۰ درصد زمان خود را درگیر فرآیندهای ارتباطی می‌باشند، که ۴۵ درصد آن صرف گوش دادن، ۳۰ درصد صرف حرف زدن، ۱۶ درصد صرف مطالعه و ۹ درصد صرف نوشتن می‌گردد.

کیفیت ۴۵ درصدی که صرف گوش دادن می‌شود، تنها در حوزه کسب‌ و کار موثر نیست، بلکه بر زندگی شخصی افراد نیز تاثیر می‌گذارد و سبب گسترده‌تر شدن تعداد دوستان و شبکه‌های اجتماعی، ارتقای عزت نفس و اعتماد به نفس، کسب نمرات بهتر در دوران تحصیل و حتی تقویت سلامتی و تندرستی عمومی بدن می‌گردد.

همچنین مطالعات نشان داده است که حرف زدن موجب بالا رفتن فشار خون خواهد شد، در حالی که گوش دادن با دقت به افت فشار خون منجر می‌گردد.

گوش دادن با شنیدن یکی نیست

گوش دادن با شنیدن تفاوت دارد. شنیدن یعنی توانایی درک صدا، حال آنکه گوش دادن نیازمند تمرکز عمیق‌تر و استفاده از بقیه حواس می‌باشد. برای گوش دادن نه تنها باید به ماجرایی که تعریف می‌گردد دل بدهید، بلکه لازم است به طرز بیان، شیوه استفاده از زبان، لحن و حرکات بدن گوینده نیز دقت داشته باشید.

به عبارت دیگر، گوش دادن به معنای درک همزمان پیام‌های کلامی و غیرکلامی می‌باشد. بنابراین تنها شنیدن کلمات گفته شده کافی نیست، بلکه برای گوش دادن، به چیزی بیشتر از گوش‌ها احتیاج دارید.

در مجموع، مهارت خوب گوش دادن بستگی به این دارد که چه مقدار از حرف‌های طرف مقابل‌ خود را شنیده و به مفهوم‌ آنان آگاه هستید.

دکتر راشل نائومی رمن (Rachel Naomi Remen)، ترویج‌دهنده طب تلفیقی، در این باره می‌گوید: “گوش دادن اساسی‌ترین و قدرتمندترین روش برقراری ارتباط با دیگران می‌باشد. فقط گوش دهید. شاید مهم‌ترین چیزی که همواره به یکدیگر ارزانی می‌داریم، همین توجه‌ ما باشد.”

خوب گوش دادن شامل زیر نظر گرفتن زبان بدن و توجه به ناهماهنگی‌های احتمالی بین پیام‌های کلامی و غیرکلامی ارسال شده از سوی گوینده می‌شود. به بیان ساده‌تر، یک شنونده خوب تنها به چیزی که گفته می‌شود گوش نمی‌دهد، بلکه به چیزهایی که گفته نمی‌شوند یا نصفه نیمه به زبان می‌آیند، نیز گوش فرا می‌دهد.

برای مثال، اگر کسی به شما گفت که زندگی خوب و خوشی دارد، اما حین انتقال این پیام دندان‌های خود را به هم فشرد یا اشک در چشم‌هایش حلقه زد، بدانید که بین پیام کلامی و غیرکلامی او تناقض وجود دارد.

ده اصل برای خوب گوش دادن

تا اینجا، حتما به اهمیت خوب گوش دادن پی برده‌اید. بنابراین دیگر وقت آن است که با اصول اولیه این مهارت بیشتر آشنا گردید.

1. زبان به دهان بگیرید

وقتی شخص دیگری در حال صحبت کردن است، به چیزی که می‌گوید گوش دهید، بین صحبت وی نپرید، به جای او حرف نزنید و اجازه بدهید که خودش جملاتش را تمام نماید.

پس ساکت بنشینید و فقط گوش دهید. زمانی که صحبت گوینده با شما تمام شد، آن وقت شاید لازم باشد خودتان در مورد چیزی که گوش داده‌اید حرف بزنید و توضیح دهید تا مطمئن گردید که پیام طرف مقابل‌ را درست متوجه گشته‌اید.

2. خودتان را برای گوش دادن آماده نمایید

آرام باشید و همه‌ توجه‌ خود را به گوینده اختصاص دهید. به عبارت دیگر، تمام چیزهای اضافه دیگر را از ذهن‌ خود خارج نمایید.

ذهن انسان به سادگی به سمت افکار دیگر منحرف می‌گردد، برای نمونه، اینکه «ناهار چه باید بخورم؟ کی باید از اینجا بروم تا به اتوبوس برسم؟ ممکن است بارون بیاید؟»

همه تلاش‌ خود را نمایید و این قبیل افکار نامربوط را از سر خود خارج کنید تا قادر باشید تمام و کمال روی پیام‌های ارسالی از سوی طرف مقابل‌ تمرکز نمایید.

3. گوینده را راحت بگذارید

به صورتی رفتار نمایید که گوینده برای صحبت کردن احساس راحتی نماید. نیازها و علایق طرف مقابل‌ را هم مد نظر قرار داشته باشید. بد نیست گاهی سرتان را تکان دهید، یا از حرکات و کلماتی استفاده نمایید که گوینده برای ادامه صحبت ترغیب گردد.

نکته دیگر اینکه ارتباط چشمی فراموش نگردد، اما توجه داشته باشید که خیره نگردید. به طور خلاصه، به طریقی طرف مقابل را متوجه این سازید که در حال گوش دادن به وی هستید و حرف‌های او را می‌فهمید.

4. حواس گوینده را پرت نکنید

تنها به چیزی که گفته می‌شود، توجه نمایید. خط‌خطی کردن یا بازی کردن با کاغذهای جلوی دست‌تان، از پنجره بیرون را نگاه کردن، بازی کردن با ناخن‌های دست و کارهای این چنینی را کنار بگذارید.

این رفتارها علاوه بر این که سبب وقفه‌های بی‌مورد در فرآیند ارتباط می‌گردند، حواس طرف مقابل‌ را نیز پرت کرده، و این حس را به او منتقل می‌نمایند که از حرف‌های او خسته گشته‌اید و به پیامی که سعی در انتقال آن دارد، بی‌اعتنا می‌باشید.

5. همدلی نمایید

بهتر است دیدگاه طرف مقابل‌ را بفهمید و به قضایا از دید وی بنگرید. دیدگاه‌هایی را که از قبل برای خود ساخته‌اید، کنار گذاشته و با ذهنیت باز وارد مکالمه گردید تا بیشتر بتوانید با گوینده ابراز همدلی نمایید.

چنانچه چیزی گفته شد که خلاف نظر شما بود، اندکی به خودتان فرصت دهید تا بتوانید به یک استدلال محکم در جهت اثبات مخالفت‌ خود دست یابید. در هر صورت به خاطر داشته باشید که با دیدگاه‌ها و نظرات دیگران با ذهنیت بسته مواجه نگردید.

6. صبور باشید

گاهی ممکن است طرف مقابل‌ شما مکثی نماید، شاید حتی یک مکث طولانی، اما مکث کردن همواره به معنای این نیست که حرف گوینده تمام گشته است.

بنابراین صبور باشید و اجازه دهید که طرف مقابل‌ با زمان‌بندی خودش جلو برود. برخی اوقات طول می‌کشد تا آدم‌ها در مورد این که چه چیزی بگویند و چطور مطلب‌ را عنوان نمایید، به نتیجه برسند. پس هر زمان فردی مکث کرد، فورا رشته کلام را به دست نگیرید و سعی ننمایید که جمله‌اش را با کلمات خود پایان ببخشید.

7. تعصبات شخصی را کنار بگذارید

بی‌طرف باشید. زود نرنجید و اجازه ندهید که عادت‌ها و رفتار گوینده حواس‌ شما را از اصل مطلب دور نماید.

توجه داشته باشید که هر انسانی شیوه بیان خودش را دارد. برخی دست‌پاچه‌تر یا خجالتی‌تر از سایرین هستند؛ برخی لهجه محلی یا حرکات دست‌ زیاد از حد دارند؛ برخی دوست دارند زمان صحبت کردن قدم بزنند و برخی هم تمایل دارند که بی‌حرکت بنشینند.

پس تنها به چیزی که گفته می‌شود توجه نموده و اجازه ندهید که شیوه‌‌های فردی بیان مطلب حواس‌ شما را پرت نماید.

8. به لحن گوینده گوش دهید

حجم و لحن صدا، چیزهایی را به آن چه گفته می‌شود اضافه می‌نمایند. یک گوینده توانا حجم صدا و لحن خود را طوری تنظیم می‌نماید، که از دقت شنونده کم نگردد.

افراد در زمان های خاص از زیر و بمی، لحن و حجم صدا برای رساندن مقصود خود بهره می‌گیرند و شما می‌توانید با توجه به این موارد، اهمیت مطلبی که عنوان می‌گردد، را دریابید.

9. به طرز فکر گوینده گوش دهید نه تنها کلمات وی

باید از حرف‌های طرف مقابل‌ یک تصویر کلی برداشت نمایید، نه اطلاعات تکه‌تکه و پراکنده. یکی از دشوارترین قسمت‌های خوب گوش دادن، توانایی برقراری ارتباط بین تکه‌پاره‌های اطلاعات برای رسیدن به طرز فکر گوینده می‌باشد. برای به دست آوردن ساده‌تر این توانایی به توجه کافی، پرهیز از حواس‌پرتی و تمرکز نیاز خواهید داشت.

10. منتظر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی بمانید

به اشارات و حرکات بدن، حالات چهره و حرکات چشم‌ها دقت داشته باشید. برای خوب گوش دادن فقط به گوش‌های خود اکتفا ننمایید، بلکه از چشم‌های خود هم کمک بگیرید، یعنی حواس‌تان به اطلاعات اضافه‌تری که از طریق ارتباط غیرکلامی منتقل می‌گردند هم باشد.

سخن آخر

در برنامه فکرانه امروز، آقای احمد محمدی، اطلاعات مفیدی را در رابطه با چگونگی کسب مهارت گوش دادن موثر ارائه دادند.

امیدواریم این مطالب اهمیت کسب این مهارت مهم در تمام عرصه‌های زندگی فردی و شغلی، برای شما روشن نماید.

مطالب فوق و همچنین فکرانه امروز نشان دادند که خوب گوش دادن چه فوایدی دارد و تعدادی تکنیک هم برای بهبود این مهارت ارائه گردید. چون اغلب مردم دوست دارند خوب صحبت کنند، تا نظر مخاطبان خود را جلب نمایند، و عموما در خوب گوش دادن ضعیف هستند. بنابراین اگر در دنیای پررقابت امروزی، شما این مهارت را در خود تقویت نمایید، به طور قطع بسیار جلوتر از رقبای خود خواهید بود! زمانی که خوب گوش بدهید، بهتر و دقیق‌تر می‌توانید مشتری خود و نیاز او را بشناسید!

اگر این موارد را بدانید، مطمئنا راحت‌تر می‌توانید محصول یا خدمت خود را به آنان بفروشید! استاد احمد محمدی، مشاور و مدرس در زمینه فروش، بازاریابی و موفقیت با سال‌ها تجربه دوره آموزشی غیر حضوری را پیشنهاد می‌کنند که می‌تواند بسیار مفید باشد.