چگونه هنگام تمرکز از هجوم افکار به ذهن‌مان جلوگیری کنیم؟

چگونه هنگام تمرکز از هجوم افکار به ذهنمان جلوگیری کنیم؟

حتما برایتان پیش آمده که هنگام مطالعه یا هنگام درس خواندن یا حتی حین انجام محاسبات مالی و … که نیازمند تمرکز ذهن و البته دور بودن از پرش افکار هستند حواستان پرت شود.

مواقعی که به رغم تلاش بیشتر از جانب ما برای ایجاد تمرکز، نتیجه عکس می‌گیریم و نمی‌توانیم تمرکز لازم را برای ادامه فعالیت خود داشته باشیم.

البته عوامل مختلفی در این زمینه وجود دارد اما از آنجایی که هجوم افکار مختلف باعث برهم زدن تمرکزمان می‌شود قبل از هر چیز عامل اصلی این مشکل را باید در وجود خودمان جستجو کنیم تا عوامل بیرونی مثل سر و صدا یا شلوغی. برای اینکه توانایی تمرکز داشته باشیم یک روش ساده به شما توصیه می‌کنیم.

ذهنتان را سبک کنید

از جمله مواردی که به هنگام تمرکز باعث هجوم افکار مختلف به ذهنمان می‌شود شلوغی ذهن و فشار عصبی و استرس‌های ناشی از شرایطی است که در زندگی ما وجود دارد. در واقع در اولین گام باید فکر و ذهن را از هرآنچه که مانع تمرکز می‌شود سبک و خالی کرد.

به هر حال زمانیکه فکر ما درگیر مسائل و موضوعات مختلف باشد و به ناچار مجبور باشیم برای هر موضوعی به‌دنبال راه حل و گشایش باشیم نمی‌توانیم از خودمان انتظار داشته باشیم تا با بی‌خیالی یا مثلا با آرامش کامل فکرمان را بر کار یا فعالیتی دیگر تمرکز کنیم به همین دلیل با مشکل عدم تمرکز روبه‌رو می‌شویم.

در واقع ذهن ما قادر نیست در یک زمان به موارد مختلف فردی و اجتماعی خود فکر کند و همزمان به فعالیتی دیگر بپردازد و انتظار بهترین نتیجه را هم داشته باشد.

تمرکز

این سوال اغلب از دیگران شنیده می‌شود که چرا هنگام تمر‌کز افکار به ذهن ما هجوم می‌آورند؟ این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که برای تمرکز کردن آموزش لازم را ندیده‌ایم. یک شخصی این‌گونه نوشته است:

من کتاب چگونه باید تمرکز کرد نوشته شما را خریده‌ام. بیش از یک هفته است که اولین تمرین را شروع کرده‌ام. من می‌توانستم بدون اینکه هیچ فکری به ذهنم خطور کند و تمرکزم از بین برود، آن را انجام دهم.

اما بعدا بیش از چند لحظه نتوانستم تمرکزم را حفظ کنم. ممکن است به من بگویید که چرا چنین است؟ از آنجایی که این سوال را افراد بسیاری می‌پرسند تصمیم گرفتم که در اینجا به آن پاسخ دهم. بنابراین هرکسی می‌تواند آن را بخواند.

شروع تمرین تمرکز

 آنچه که رایج است این است که موقع شروع تمرین خود-بهسازی، تمرکز یا مدیتیشن مشابه آنچه که در سوال پرسیده شد، تجربه می‌شود. نتیجه‌ مدیتیشن، سکوت ذهن و آرامش درونی است.

شما پیشرفت نمی‌کنید و ناگهان احساس می‌کنید به جای جلو رفتن به عقب بازگشته‌اید. نگران نباشید و تسلیم نشوید. به تمرین ادامه دهید اهمیتی ندارد که چقدر افکار به ذهن‌تان خطور می‌کند و تمرکزتان به هم می‌خورد. آنچه که شما تجربه می‌کنید کاملا طبیعی است.

ذهن در برابر کنترل مقاومت می‌کند

گاهی مقاومت ذهن بلافاصله شروع می‌شود و گاهی پس از یک یا دو هفته این اتفاق می‌افتد و این احساس برای شما ایجاد می‌شود که هیچ پیشرفتی نداشته‌اید.

وقتی نتیجه‌ای نمی‌گیرید شاید انگیزه خود را از دست بدهید. اگر تسلیم نشوید حتما پیشرفت خواهید داشت و دوباره انگیزه می‌گیرید. به مرور زمان تمر‌کز کردن بر هر چه که می‌خواهید با حواس‌پرتی کمتر راحت‌تر می‌شود.

درحالی که تمرکز را انجام می‌دهید، آرام باشید و به تمرین ادامه دهید. اگر ذهن‌تان را بارها به تمرین بازگردانید، یاد می‌گیرید که افکار مزاحم را نادیده گرفته و تمرکزتان را حفظ کنید.

اگر توجه‌تان معطوف به افکاری که به ذهن‌تان خطور می‌کند، باشد، آن‌ها قوی‌تر می‌شوند اما اگر بدون مقاومت کردن آن‌ها را نادیده بگیرید، ضعیف‌تر می‌شوند و سرانجام از شما دور می‌شوند.

دوباره تمرین کنید

هر زمان موقع تمرکز کردن افکار به ذهن‌تان آمدند، دوباره به تمرین برگردید. اگر شما پشتکار داشته باشید کنترل و تمرکز حواس‌تان بیشتر می‌شود. تلاش همیشه به موفقیت می‌رسد اگر از آن خسته نشوید.

اجازه ندهید که چیزی شما را دلسرد کند چرا که مزایای تمرکز آنقدر خوب است که اجازه تسلیم به خود ندهید. وقتی نمی‌توانید تمر‌کز کنید صبور باشید. ثابت قدم باشید و تسلیم نشوید قطعا به زودی نتیجه می‌گیرید.

هر امری که با تمرکز انجام گیرد، نتایج بسیار خوبی به همراه خواهد داشت، این نکته را همه می‌دانند، ولی چگونه می‌توان به یک تمرکز عالی دست یافت؟ 

کنترل ذهن دغدغه همگانی است

بطور کلی کنترل فکر و ایجاد تمرکز یکی از دغدغه‌هایی است که بسیاری از افراد با آن مواجه‌اند. بخصوص در حین انجام کار یا فعالیتی که همزمان با هجوم افکار و فکر و خیال‌های مختلف روبه‌رو می‌شوند و نمی‌توانند تمرکز لازم را برای خود ایجاد کنند.

اما همواره به‌دنبال راه حل‌هایی هستند که بتوانند به کمک آن تمرکز لازم را برای انجام فعالیت مورد نظرشان ایجاد کنند. البته قبل از هر چیز باید مهم‌ترین دلیل عدم تمرکز را در خود جستجو کنید که حالات روحی و فشارهای عصبی و نیز نبود آرامش ذهنی از مهم‌ترین دلایلی محسوب می‌شود که در این زمینه نقش دارد.

زمانیکه ذهن شما درگیر موضوعات مختلفی است و به لحاظ روحی دچار نگرانی و خستگی هستید، طبیعی است که نتوانید در یک زمان هم به موضوعات مختلف فکر کنید و هم دغدغه انجام کار یا فعالیتی خاص را داشته باشید.

برنامه ریزی و الویت بندی

در اولین گام لازم است شرایطی را فراهم آورید تا به لحاظ فکری و ذهنی آرامش لازم را پیدا کرده و سپس به انجام کار مبادرت ورزید درغیر اینصورت توانایی کنترل و هدایت افکارتان را نخواهید داشت.

چرا که فکر و خیال‌های مختلف ذهنتان را درگیر ساخته و امکان هر گونه توجه و دقت را از شما سلب خواهد کرد.

به همین دلیل با برنامه ریزی و اولویت بندی فعالیت‌هایتان می‌توانید شرایطی را فراهم آورید که برای انجام هر یک از آن‌ها زمان خاص و از پیش تعیین شده‌ای را در نظر گرفته‌اید.

تا در کنار سبک کردن ذهنتان مجبور نباشید افکار دیگر را با خود یدک بکشید. به عبارت بهتر در این حالت با تمرکز بیشتری می‌توانید به ادامه فعالیتتان بپردازید.

چگونه می‌توانید تمرکز خود را حین مطالعه حفظ کنید؟

مطالعه کردن نیازمند تمرکز است. اما دستیابی به این تمرکز برای اغلب افراد کاری دشوار است. با استفاده از چند تکنیک ساده مانند نوشیدن آب می‌توانید تمرکز خود را بالا ببرید.

مطالعه و خواندن یکی از فعالیت‌هایی است که به توجه و تمرکز فراوانی نیاز دارد.

لاکن در بسیاری از موارد اینگونه عنوان می‌شود که به رغم حساسیت موضوع و نیاز به تمرکز یا مطالعه بسیاری از افراد نمی‌توانند در حین مطالعه تمرکز کافی داشته یا آنچه را که می‌خوانند به خاطر بسپارند یا حفظ کنند.

در این مقاله به ارائه راهکارهایی در این زمینه می‌پردازیم که چطور می‌توان با بکار گیری یکسری اصول این مشکل را برطرف نمود.

قرار گرفتن در محیطی آرام و به‌دور از سروصدا

همیشه سعی کنید برای مطالعه محیط آرام و ساکت را انتخاب کنید. محیطی که از هرگونه سر و صدا و مزاحمت‌های صوتی دور باشد.

همچنین برای اینکه حین مطالعه تمرکزتان بهم نخورد هرگونه وسایلی مثل زنگ تلفن، اس‌ام‌اس، رادیو و تلویزیون و دیگر وسایلی که موجب برهم خوردن تمرکزتان می‌شود را خاموش نگه دارید.

مکان‌های پر جمعیت و پر تردد که دارای سر و صدای زیادی هستند، هرگز برای مطالعه انتخاب نکنید. همچنین با در نظر گرفتن سرما و گرمای هوا مکانی را برای مطالعه انتخاب کنید که دمای آن مناسب باشد.

توجه به عواملی مربوط به جسم و ذهن

سلامت روحی و جسمی یکی از عوامل بسیار مهمی است که در ایجاد تمرکز و مطالعه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

چرا که نبود سلامت در جسم و روان و بهم ریختگی ذهنی امکان ایجاد تمرکز را سلب کرده و به عنوان یک عامل بازدارنده در مطالعه مطرح است.

همچنین خستگی، کم خوابی و نگرانی از جمله مواردی هستند که در عدم ایجاد تمرکز نقش بسیار مهمی دارند. سعی کنید زمان مطالعه را به ساعاتی از شبانه روز که خسته و کسل نیستید و از آرامش ذهنی بیشتری برخوردارید اختصاص دهید.

سوالی درباره افزایش تمرکز حین مطالعه

فردی درمورد افزایش تمرکز در حین مطالعه‌ اینگونه می‌گفت:

سلام! من یک دانشجو هستم و دوست دارم بدانم که چگونه حین مطالعه تمرکزم را افزایش دهم؟ چه راهکارهایی برای افزایش تمرکز وجود دارد؟ وقتی من مطالعه می‌کنم مرتب ذهنم به سمت موضوعات دیگر می‌رود و نمی‌توانم به خوبی تمرکز کنم. با این اوصاف من با گوش کردن موسیقی، فکر کردن، رویاپردازی و بلند شدن از جای خودم و مشغول شدن به کارهای دیگر وقت خود را هدر می‌دهم.

با خودم عهد می‌بندم که زمان مطالعه توجه و تمرکز داشته باشم ولی هر وقت به مطالعه می‌نشینم نمی‌توانم این تصمیم را عملی کنم. متوجه شدم که تمرکز کردن برای من دشوار است. آیا راهی وجود دارد که من بتوانم حین مطالعه تمرکزم را افزایش دهم؟

مطمئنا این سوال را افراد بسیاری می‌پرسند. برای همین تصمیم گرفتم که در این مورد مطالبی بنویسم. ما اغلب حین مطالعه دچار حواس‌پرتی می‌شویم. بنابراین باید یاد بگیریم که بر کاری که داریم، تمرکز کنیم.

قطعا شما می‌توانید تمرکز خود را بالا ببرید. البته این کار فورا انجام نمی‌گیرید، بلکه یک فرآیند تدریجی است. نخست باید اندکی در محیط مطالعه‌تان تغییر ایجاد کنید:

۱. وسایل الکترونیکی خاموش

می‌دانم که واقعا کاری دشوار است اما باید تلویزیون، رادیو و گوشی‌تان را خاموش کنید.

۲. غذای سبک بخورید

مقداری آب بنوشید زیرا افزایش راندمان با نوشیدن آب کافی ممکن است. یک میوه، اسنک یا وعده غذایی سبک بخورید تا گرسنگی مزاحم تمرکز شما نشود.

قبل از مطالعه، غذای سنگین نخورید چرا که باعث خواب‌آلودگی شما می‌شود.

۳. استراحت کوتاه داشته باشید

به مدت ۳۰-۲۰ دقیقه مطالعه داشته باشید و بعد از آن برخیزید و به مدت چند دقیقه کار دیگری را انجام دهید و دوباره آن را از سر بگیرید.

این شیوه مانع خستگی شما می‌شود زیرا می‌دانید که مدت کمی می‌توانید استراحت کنید و کار دیگری انجام دهید.

۴. تمرکز را تمرین کنید

همچنین باید تمرکز را تمرین کنید، حتی چند دقیقه تمرین در روز توانایی شما را برای آن بیشتر می‌کند.

۵. موسیقی ملایم گوش دهید

اگر شما مایلید و آن را مفید می‌دانید، ممکن است که در حین مطالعه موسیقی ملایم و آرام را گوش دهید. موسیقی که سر و صدای زیادی دارد یا شما را به آواز یا رقص در می‌آورد، گوش ندهید زیرا هدف شما مطالعه کردن است نه اینکه موسیقی بشنوید.

جمع‌بندی روش‌های افزایش تمرکز هنگام مطالعه

با توجه به اینکه مطالعه از جمله فعالیت‌هایی است که به توجه و تمرکز فراوانی نیاز دارد و در بسیاری مواقع دیده می‌شود که نمی‌توان آنطور که باید تمرکز لازم را حین مطالعه داشت، ضروری است تا شرایطی را فراهم آوریم تا به قوت تمرکز حین مطالعه منجر گردد.

البته عوامل مختلفی منجر به برهم زدن تمرکز می‌شوند که ازدحام و شلوغی و محیط‌های پر سر و صدا از جمله عواملی هستند که رشته افکار را گسسته و مانع ایجاد تمرکز می‌شوند.

به همین دلیل برای اینکه بتوانید در حین مطالعه دچار حواس پرتی نشوید و توجه و دقت کافی داشته باشید لازم است تا به لحاظ مکانی شرایط مطالعه را در مکان‌هایی مهیا سازید که از هر گونه شلوغی و صداهای مزاحم دور باشد.

همچنین وسایلی مانند؛ رادیو و تلویزیون، زنگ تلفن و گوشی موبایل را که باعث برهم خوردن تمرکز شما می‌شود، خاموش نگه دارید و نیز دمای محیط را طوری تنظیم کنید که احساس سرما یا گرمای بیش از حد آزارتان ندهد.

البته مساعد بودن شرایط روحی و جسمی از دیگر عواملی هستند که در این زمینه نقش بسیار مهمی دارند. خستگی و نبود آرامش، غصه و نگرانی و نیز مشغله‌های ذهنی فراوان را می‌توان از جمله عواملی دانست که توانایی کنترل و هدایت افکار را در ابجاد تمرکز سلب می‌کند.

سخن پایانی

مناسب‌ترین زمان برای مطالعه زمانی است که شما بتوانید در کمال آرامش و بدور از هیاهو ساعات خاصی را به مطالعه اختصاص دهید که این امر کاملا فردی و توسط خود شما می‌تواند تنظیم شود.

چرا که بسیاری از افراد دوست دارند از سکوت شبانه برای مطالعه استفاده کنند و بسیاری دیگر بهترین زمان مطالعه را صبح زود و اول وقت می‌دانند که در واقع این دو زمان را می‌توان مناسب‌ترین وقت برای مطالعه و ایجاد تمرکز دانست.

بسته آموزشی «زندگی افراد موفق» مطالب بیشتری در رابطه با مهارت تمرکز و رابطه آن با موفقیت افراد و همچنین سایر ابزارهای موفقیت را به شما تدریس خواهد نمود. در صفحه اینستاگرام دکتر احمد محمدی مطالب روزانه‌ای منتشر می‌شود که با استفاده از آن‌ها می‌توانید تمرکزتان را افزایش دهید.