زندگینامه مریم میرزاخانی نابغه ی علم ریاضیات

نام و نام خانوادگی	مریم میرزاخانی
متولد	۱۳۵۶
زادگاه	تهران
ملیت	ایرانی
پیشه	ریاضیدان و استاد دانشگاه پرینستون و استنفورد

زندگینامه مریم میرزاخانی

همراهان گرامی آکادمی بازار ما قصد داریم در این مقاله به معرفی زندگینامه مریم میرزاخانی نابغه علم ریاضیات و یکی از زنان افتخار آمیز ایران را معرفی کنیم.

با ما برای مطالعه ادامه زندگینامه مریم میرزاخانی همراه باشید.

زندگینامه مریم میرزاخانی در کودکی و نوجوانی

مریم میرزاخانی در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران به دنیا آمد. پدر مریم میرزاخانی، مهندس الکترونیک و رئیس هیئت‌مدیره سازمان آموزشی نیکوکاری رعد بود. 

مریم میرزاخانی، بعد از به پایان رسیدن دوران ابتدایی خود وارد مدرسه فرزانگان تهران (استعدادهای درخشان – سمپاد) شد و دوران دبیرستان خود را در همین مدرسه به پایان رساند. مریم میرزاخانی در دوران کودکی علاقه زیادی به نویسنده شدن داشت و بهترین سرگرمی برای او خواندن رمان بود.

مریم میرزاخانی دارای سه خواهر و برادر بود و والدین آن‌ها به هیچ وجه در مورد درس آن‌ها را تحت فشار نگذاشتند بلکه آرزو داشتند فرزندانشان وارد عرصه‌های با ارزش شوند و کسی که باعث شد عشق به ریاضی را در او بیدار کند برادرش بود. 

با تمام شدن دوره دبستان، جنگ ایران هم به پایان یافت و فضای کشور آرام شد مریم میرزاخانی در اولین هفته از دوره تحصیلش بود که با رویا بهشتی آشنا شد و دوستی آن دو چندین سال ادامه یافت. 

مریم میرزاخانی خانم بهشتی را از دوستان خوب خود می‌دانست زیرا او تنها کسی بود که سبب شد او بتواند انگیزه خود را حفظ کند.

افتخارات مریم میرزاخانی در دوران دبیرستان

در نزدیکی دبیرستان مریم میرزاخانی چندین کتاب فروشی بود که از تفریحات او و دوستش این بود که بعد از مدرسه به کتاب فروشی‌ها رفته و کتاب‌های مورد علاقه خود را بخرند. 

با مطالعه زندگینامه مریم میرزاخانی متوجه می‌شویم یکی دیگر از کسانی که مریم میرزاخانی به عنوان اثرگذارترین اشخاص در زندگی خود یاد کرده مدیر دبیرستان خود بود چرا که همیشه مدیر دبیرستانش در حال تلاش بود تا دانش آموزان مدرسه از همه امکانات استفاده کنند و از همه فرصت‌هایی که پسران برخوردار می‌شوند دختران هم برخوردار شوند.

دریافت مدال طلای المپیاد ریاضی توسط مریم میزاخانی

مریم میرزاخانی سال سوم دبیرستان بود که پس از دریافت مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری، با دریافت ۴۱ امتیاز مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ‌کنگ را از آن خود کرد او توانست در حدود یک سال بعد، با کسب نمره کامل، دوباره مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را که این بار در کشور کانادا برگزار می‌شد، را کسب کند.

او اولین دختری بود که موفق شد مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را کسب کند و و جزو اولین نفری بود که توانست در المپیاد نمره کامل رابگیرد.

آخرای سال ۱۳۷۶، طی مسافرتی همه دانشجویان برای شرکت در بیست و دومین دوره‌ مسابقات ریاضی به اهواز سفر کردند اما متاسفانه در راه برگشت به تهران اتوبوس آن‌ها به دره سقوط کرد که در این حادثه 6 نفر از استعدادهای درخشان جان خود را از دست دادند اما مریم میرزاخانی از این حادثه جان سالم به در برد.

مریم میرزاخانی در دانشگاه

مریم میرزاخانی، با تمام شدن دوران دبیرستانش موفق شد در دانشگاه صنعتی شریف ادامه تحصیل دهد. مریم میرزاخانی برای انتخاب رشته خود تصمیم نهایی را گرفته بود و عاشق ریاضی بود و بین گرایش‌های مختلف ریاضیات دانشگاهی، به ریاضی محض علاقه بیشتری داشت.

توانست مدرک کارشناسی ارشد خودش را در سال ۱۳۷۸ در رشته ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف کسب کند. بعد از آن برای ادامه تحصیل به کشوره آمریکا رفت و از آنجا وارد دانشگاه هاروارد شد. 

در زندگینامه مریم میرزاخانی می‌خوانیم که در سال ۱۳۸۳ دکترای ریاضی خود را زیر نظر پروفسور کرتیس مک مولن گرفت و پس از آن فورا به سمت محقق در موسسه ریاضیات کلی و به‌عنوان پروفسور ریاضی در دانشگاه پرینستون آمریکا برگزیده شد.

مریم میرزا خانی در حدود 4 سال استاد یاری توانست در سال 1387 به عنوان استاد در دانشگاه استنفورد تدریس کند.

دستاوردهای مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی، نابغه علم ریاضیات در سال ۱۳۷۸، توانست راه کاری برای مشکل محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم‌ شده روی سطوح هذلولی، بیابد که چندین سال ریاضیدانان دنباله راه حلی برای آن بودند و او با یافتن این راه حل توجه همه را به خود جلب کرد. مریم میرزاخانی بر این عقیده بود که که جهان هستی از قوانین هندسه‌ای هذلولی پیروی می‌کند.

بنابراین او برای محاسبه شکل‌های هندسی که شکلی مشخص ندارند می‌شود حلقه‌هایی رو سطح آن‌ها حجم دقیقشان را محاسبه کرد. این ایده، سبب شد تئوری‌های ادوارد ویتن و ماکسیم کنتسویچ در مورد تعداد نقاط متقاطع سطوح پیمانه‌ای در فضاهای هندسی هذلولی اثبات شود.

در سال ۱۳۸۴، بود که در مجله پاپیولار ساینس آمریکا از او به‌عنوان یکی از ۱۰ ذهن برتر جوان جهان نام برد و در سال ۱۳۸۸ انجمن ریاضی آمریکا، جایزه بلومنتال را برای تشکر از دستاوردهای او در علم ریاضیات، به دلیل هوش و استعداد بی نظیر او تقدیم کرد .

می‌توان گفت که کار مریم میرزاخانی روی مطالعه سطوح هذلولی با استفاده از فضاهای پیمانه‌ای متمرکز بود. فضای هذلولوی، در مقابل فضای اقلیدسی قرار دارد که معتقد است تنها و تنها یک خط موازی با یک خط مشخص می‌تواند از یک نقطه ثابت عبور کند.

در فضای هذلولی غیر اقلیدسی، تعداد بی‌شماری از خطوط موازی می‌توانند از یک نقطه ثابت عبور کند. جمع زاویه‌های یک مثلث در فضای هذلولی کمتر از ۱۸۰ درجه است. 

در چنین فضایی منحنی، کوتاه‌ترین مسیر بین دونقطه به‌عنوان ژئودزیک شناخته می‌شود. تحقیقات میرزاخانی شامل محاسبه انواع خاصی از ژئودزیک، به نام ژئودزیک بسته ساده روی سطوح هذلولی بود.

دیگر دستاوردهای مریم میرزاخانی

همچنین در سال ۱۳۸۹، مریم میرزاخانی نظریه شار زلزله ویلیام ترستن را که چندین سال بدون پاسخ مانده بود بر روی فضای تایشمولر موفق شد به اثبات برساند. در سال ۱۳۹۳، مریم میرزاخانی به همراه الکس اسکین و امیر محمدی، ثابت کرد که ژئودزیک‌های مختلط و بستارهای آن‌ها، براساس گفته‌های قبل به صورت نامنظم نیستند بلکه به صورت دقیقی منظم‌اند.

هر سه نفر ثابت کردند که بستارهای ژئودزیک مختلط، دارای خاصیت جبری‌‌اند و می‌توان آن‌ها را به‌صورت چند جمله‌ای تعریف کرد، به همین دلیل انعطاف ندارند. که این نتایج بسیار شبیه به نتایج به دست آورده مارینا راتنر در دهه ۱۹۹۰ میلادی بود. 

در زندگینامه مریم میرزاخانی بیان شده است که در سال ۱۳۸۴ بود که با یان وندارک، استاد و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر علوم کامپیوتر مرکز تحقیقاتی آی‌بی‌ام زندگی مشترکش را شروع کرد و آن‌ها صاحب یک دختر به نام آناهیتا شدند.

مریم میرزاخانی در سال ۱۳۹۳ به دلیل تلاش‌‌‌های مداوم و تحقیقاتی که انجام داد توانست جایزه فیلدز را برای خود کند. 

این جایزه ‌یکی از معتبرترین نشان‌های علمی ریاضیات جهان است که در هر چهار سال یک‌بار به بهترین دانشمندان ریاضیات که زیر ۴۰ سال سن دارند اعطا می‌شود و تنها مریم میرزاخانی موفق به دریافت این جایزه شد.

او در آن زمان ۳۷ سال داشت. پس از دریافت این جایزه، حسن روحانی رئیس‌ جمهور ایران و دکتر فرجی دانا وزیر وقت علوم ایران، این موفقیت را به او تبریک گفتند.

جوایز خانم میرزاخانی، نابغه علم ریاضیات

از جوایزهای دریافتی او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جایزه افتخاری هاروارد در سال ۲۰۰۳
• جایزه بهترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
• جایزه بهترین پژوهشگر موسسه Clay Mathematics Institute در سال ۲۰۰۴
• جایزه ای‌ام‌اس بلومنتال (AMS Blumenthal Award) در سال ۲۰۰۹
• دعوت به کنگره بین‌المللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۰ و سخنرانی در مورد توپولوژی و سیستم‌های دینامیکی و ODE
• جایزه AMS Ruth Lyttle Satter Prize هر دو سال یک‌بار توسط انجمن ریاضی آمریکا به نخبگان تحقیقات ریاضی اعطا می‌شود
• جایزه‌ تحقیقاتی کلی در سال ۲۰۱۴
• سخنرانی در انجمن بین‌المللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۴
• برگزیده شدن به‌عنوان معاون خارجی آکادمی علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵
• انتخاب و عضویت در انجمن فلسفه آمریکا در سال ۲۰۱۵
• عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۶
• عضویت در آکادمی علوم و هنر آمریکا در سال ۲۰۱۷

علت مرگ مریم میرزاخانی

متاسفانه مریم میرزا خانی در سال ۱۳۹۶ پس از ۴ سال جنگیدن با بیماری سرطان جان خود را از دست داد و دفتر زندگینامه مریم میرزاخانی بسته شد و سرطان در مغز و استخوان او نفوذ کرده بود و خانواده‌اش برای تشییع جنازه‌اش به آمریکا رفتند. 

خبر درگذشت مریم میرزا خانی این دانشمند بزرگ ریاضیات به وسیله شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در سراسر دنیا پخش شد و بازتاب گسترده‌ای داشت .

دکتر حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، در پیامی درگذشت مریم میرزاخانی را تسلیت گفت و او را نقطه عطفی در معرفی همت زنان و جوانان ایرانی دانست. 

در پیام‌های دیگری نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران؛ محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛ علی‌اکبر صالحی، رئیس کنونی سازمان انرژی اتمی؛ محمود فتوحی، رئیس کنونی دانشگاه صنعتی شریف؛ غلامعلی حداد عادل، رئیس کنونی فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ گری لوئیس، نماینده مقیم سازمان ملل در تهران و فیروز نادری، دانشمند سابق ناسا درگذشت او را تسلیت گفتند.

و اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضییات دنیا با پیشنهاد کمیته زنان انجمن ریاضی ایران، روز تولد مریم میرزا خانی ریاضی‌دان بزرگ در سوم می (۱۳ اردیبهشت) را روزجهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری کرد.