محتوای کتاب هنر شفاف اندیشدن
کتاب هنر شفاف اندیشیدن شامل مواردی است که به عنوان خطاهای ذهنی بیان می شود.ما در طول فرآیندهای متفاوت ذهنی مانند تصمیم گرفتن، انتخاب کردن و… دچار اشتباهاتی میشویم که بعضا حتی چیزی از آنها نمیدانیم.
رولف دوبلی، در مقدمه کتاب چنین مینویسد:
ناتوان بودن در شفاف اندیشی – یا به قول متخصصان «خطای شناختی» – یک انحراف از منطق است، انحراف از افکار و رفتار صحیح، عقلانی . منظور من از «اصولی» اشتباهات گاهبهگاه در تصمیمگیری نیست، بلکه منظور اشتباههای معمول و موانعی در مسیر منطق ماست که دائما ما را با مشکل مواجه می کنند: الگوهایی که نسلهای گوناگون در قرن های مختلف تکرار میکنند. به عنوان مثال دستبالا گرفتن اطلاعات خودمان بسیار متداولتر از دستکم گرفتنشان است. یا خطر از دست دادن یک چیز بیشتر ما را برانگیخته میکند تا امکان به دست آوردن یک چیز شبیه به آن. (کتاب هنر شفاف اندیشیدن – صفحه ۱۵)
عادل فردوسیپور(مترجم کتاب) نیز در مقدمه کتاب هنر شفاف اندیشیدن مینویسد:
رولف دوبلی در این کتاب تلاش می کند برمبنای مطالعات، تحقیقات و تجربیات شخصیاش بیشتر این خطاها را شناسایی، بازخوانی و معرفی کند. همانطورکه خودش در مقدمهی کتابش بیان میکند، فهرست خطاهایش کامل نیست و نکته های دیگری را نیز میتوان به آن افزود. او برمبنای مشاهدات علمی، نتایج آماری، استدلالها و استنتاجهای منطقی (در حوزهی علوم اجتماعی)، با بیان مثالها و نمونههایی، جهانبینی خود را دربارهی خطاهای شناختی مطرح میکند.
برخی از فصل های کتاب عبارتند از:
- به چه دلیل باید به قبرستانها سری بزنی؟ -خطای بقا
- آیا دانشگاه هاروارد شما را باهوشتر جلوه میدهد؟ -توهم بدن شناگر
- چرا ابرها را به شکلهای متفاوت میبینی؟ -توهم دستهبندی
- چرا دائما دانش و تواناییهایت را دستبالا میگیری؟ -اثر بیش اعتمادی
- کمتر از آن چیزی که تصور میکنی در اختیار توست. -توهم کنترل
- چرا آخرین شیرینی جعبه دهان تو را آب میاندازد؟ -خطای کمبود
- هرکسی در اوج، زیبا به نظر میرسد. –اثر هاله ای
- چرا نباید اخبار را دنبال کنی؟ -توهم اخبار
هدف کتاب
رولف دوبلی می گوید: این کتاب دربردارنده دستورالعمل نیست و در آن «هفت گام برای یک زندگی بیخطا» پیدا نخواهد شد. خطاهای شناختی چنان در وجود ما نفوذ کردهاند که نمیتوانیم به طور کامل از شرشان راحت شویم. خاموش کردن آنها نیازمند ارادهی بسیار قوی است. اما در واقع هدف اصلی ما این نیست. همهی خطاهای شناختی سنگین نیستند. حتی وجود برخی از آنها برای یک زندگی موفق واجب است. هر چند ممکن است این کتاب کلید شادمانی را در خود نداشته باشد، حداقل میتواند به عنوان بیمهای درمقابل ناخوشیهای خودخواسته عمل کند.
جملاتی از متن کتاب هنر شفاف اندیشیدن
۱- چرا باید به قبرستانها سری بزنی؟ -خطای بقا
پشتسر هر نویسندهی موفق میتوانی صد نویسندهی دیگر را بیابی که کتابهایشان هیچوقت به فروش نمیرسد. پشتسر آنها هم صد نویسندهی دیگر هست که ناشری پیدا نکردهاند.
پشتسر آنها هم باز صد نفر دیگر که دستنوشتههای ناتمامشان بر روی تاقچه خاک میخورد و پشتسر آنها نیز باز صد نفر دیگر هست که رویای این را دارند که روزی کتابی بنویسند. (کتاب هنر شفاف اندیشیدن – صفحه ۱۷)
۱۱- چرا یک نقشهی غلط را به نبود نقشه ترجیح میدهیم؟ -خطای در دسترس بودن
اگر چیزی به اندازهی کافی تکرار شود، ملکهی ذهن ما میشود. حتی اگر صحیح هم نباشد. رهبران نازی چندبار عبارت «مسئلهی یهود» را مطرح کردند تا بالاخره اکثر مردم به عنوان یک مسئلهی جدی به آن نگاه کنند. کافی است کلمات «بشقاب پرنده»، «انرژی حیاتی» یا «کارما» را به اندازهی کافی تکرار کنی تا مردم باورشان کنند. (کتاب هنر شفاف اندیشیدن – صفحه ۴۸)
۳۲- چرا بدبختی بزرگتر از خوشبختی به نظر میرسد؟ -نفرت از زیان
اگر قصد داری کسی را در مورد موضوعی متقاعد کنی، بر مزایای آن تمرکز نکن، بلکه تلاش کن به او نشان بدهی چگونه میتواند از مضرات آن رها شود. (کتاب هنر شفاف اندیشیدن – صفحه ۱۱۱)
۸۰- تفاوت ریسک و عدم قطعیت. -نفرت از عدم قطعیت
دو جعبه داریم. جعبهی الف دربردارنده صد توپ است، پنجاهتا قرمز و پنجاهتا مشکی. جعبهی ب هم صدتا توپ دارد، اما نمیدانی چندت عدد از آنها قرمزند و چندتایشان مشکی. اگر بدون نگاه کردن یکی از جعبهها را برداری و توپ قرمز از آن بیرون بیاوری، صد دلار برنده میشوی. کدام جعبه را انتخاب میکنی؟ الف یا ب؟ اکثر مردم جعبهی الف را انتخاب میکنند. (کتاب هنر شفاف اندیشیدن – صفحه ۲۵۴)
درباره نویسنده
رولف دوبلی، نویسنده، رماننویس و کارآفرین سویسی است و از امبیاِی و دکترای فلسفهی اقتصاد از دانشگاه سنتگالن سویس فارق التحصیل شده است. رولف دوبلی به دلیل نوشتن کتاب هنر شفاف اندیشیدن بسیار معروف شد و کتابش به سرعت در صدر جدول کتابهای پرفروش آلمان قرار گرفت و به زبانهای گوناگونی ترجمه شد. دوبلی از مؤسسان getAbstract، بزرگترین فراهم آورندهٔ خلاصهٔ کتاب است.دیگر کتاب رولف دوبلی با نام هنر خوب زیستن آخرین اثر نویسنده این کتاب تفکر شما را دگرگون خواهد کرد. رولف دوبلی این توانایی فوق العاده را دارد که دیدگاه های نوین علمی را به شیوه ای الهام بخش و هیجان انگیز عرضه کند.