مهارت‌های زندگی برای شاگرد زرنگ بودن در زندگی

مهارت های زندگی

در زندگی چه مهارت‌هایی باید داشته باشیم تا به موفقیت برسیم؟ چه مهارت‌های زندگی می‌‌تواند موفقیت ما را تضمین کند؟ آیا به صرف رفتن به دانشگاه می‌توانیم به آیند‌ه شغلی خودمان امیدوار باشیم؟

آیا باید همیشه در حال یادگیری و آموزش باشیم؟ آیا واقعا شرکت در کلاس‌های آموزشی متعدد و مختلف می‌تواند برای ما مفید باشد؟ در زندگی چه مهارت‌هایی را باید بیاموزیم تا کیفیت بالاتری از زندگی را تجربه کنیم؟

مهارت‌های زندگی یا Life Skills، مهارت‌هایی هستند که به ما کمک می‌کنند، زندگی بهتری داشته باشیم و بهتر بتوانیم مسائل و مشکلات خود را با کمک این مهارت‌ها حل کنیم. یکی از مهارت‌هایی که هر کسی باید در زندگی بیاموزد مهارت درست فکر کردن یا تفکر است.

ضرورت توجه به مهارت های زندگی

از جمله موارد و موضوعاتی که در زندگی هر یک از ما اهمیت دارد، مهارت‌های زندگی یا Life Skills است که سال‌ها است بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مهارت‌های زندگی توانایی‌هایی هستند که با تمرین و تکرار، رشد کرده و پرورش پیدا می‌کنند. با کمک مهارت‌های زندگی فرد می‌‌تواند از سلامت روانی و اجتماعی بهره برده و زندگی سالم‌تری را تجربه کند.

سازمان بهداشت جهانی نیز به موضوع مهارت‌های زندگی توجه ویژه‌ای نشان داده و مهارت‌های زندگی را توانایی می‌داند که به فرد کمک می‌کند تا با چالش‌ها و ضروریات زندگی کنار آمده و بتواند مسائل و مشکلات خود را حل کند.

این مهارت‌ها به فرد کمک می‌‌کند تا زندگی سالم‌تر و بهتری را تجربه کرده و در کنار سایر افراد، همزیستی مسالمت آمیز و دوستانه‌ای داشته باشد. صرف رفتن به دانشگاه و آموختن علوم نمی‌تواند از ما فردی متفاوت و خاص ایجاد کند. ولی وقتی آموزش‌های تخصصی با آموزش‌های مهارت‌های توسعه فردی همراه شوند، می‌توان به آینده فرد خوشبین بود.

مهارت‌های زندگی به ما کمک می‌‌کنند بتوانیم زندگی سالم‌تر، همراه با آرامش بیشتر و امنیت روانی بالاتری را تجربه کنیم. برای زندگی موفق‌تر در زمان فعلی، یادگیری مهارت‌های زندگی را نباید نادیده بگیریم.

تک بعدی زندگی نکنید

آیا شما جزو افرادی هستید که زندگی تک بعدی را تجربه می‌کنید یا زندگی چند بعدی دارید؟ برخی افراد، زندگی تک بعدی را تجربه می‌کنند. مثلا تمام عمر خود را صرف یک بعد زندگی می‌کنند و به بقیه ابعاد زندگی توجهی نشان نمی‌‌دهند.

فردی را می‌شناختم که زندگی به شدت تک بعدی داشت. تمام روز در محل کار، مشغول انجام کارهای اداری بود. او کارمند ساده‌ای بود که تمام وقت در قسمت بایگانی نامه‌های اداری کار می‌کرد و نامه‌ها را شماره می‌زد.

بسیاری از روزها اضافه کار می‌ایستاد و همین کار را ادامه می‌داد. وضعیت کاری‌اش به شکلی بود که در طی روز اصلا ارباب رجوع نداشت و حتی کسی تلفنی نیز با او صحبت نمی‌کرد. عموما شب‌ها بسیار دیر به منزل می‌رفت و تشکیل خانواده هم نداده بود.

او حدود ده سال بود همین کار روتین را تکرار می‌کرد و مراودات اجتماعی نداشت. او تبدیل به رباتی شده بود که هیچ احساسی به زندگی و زیبایی‌هایش نداشت. نمی‌فهمید چه زمانی تابستان است و چه زمان بهار. همه زندگی‌اش در شماره‌های نامه‌های خلاصه شده بود. وقتی تک بعدی زندگی می‌کنیم نمی‌توانیم از توانمندی‌ها و استعدادهای خودمان به خوبی استفاده کنیم.

وقتی تک بعدی زندگی می‌کنیم، هر روز شبیه به روز قبل است و زندگی تبدیل به موضوعی تکراری و خسته کننده می‌شود و هیچ توانمندی نیز در ما رشد نخواهد کرد.

یادگیری مهارت های زندگی به زندگی شما رنگ و بوی تازه می دهد

همان‌طور که گفته شد، مهارت‌های زندگی باعث ایجاد آرامش و امنیت در زندگی ما می‌شوند. ارتقا و بهبود بهداشت روانی، بهبود روابط انسانی، افزایش رفتارهای سالم در جامعه از محصولات و میوه‌های یادگیری مهارت‌های زندگی است.

وقتی افراد جامعه‌ای آموزش‌های لازم برای مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند، کمتر شاهد بروز معضلاتی همچون اعتیاد، خشونت‌های خانگی، خودکشی، بیماری‌های روانی و … می‌شویم. افراد جامعه برای آن که بتوانند در سلامت روانی زندگی کرده و با یکدیگر مراوده کنند، لازم است مهارت‌های زندگی را یاد گرفته و در زندگی به کار ببندند.

اگر نگران وضعیت خودتان، دوستان و خانواده‌تان هستید، بهترین این است که مهارت‌های زندگی را همگی با هم یاد بگیرید و وضعیت خودتان را تغییر دهید. بدون آموختن مهارت‌های زندگی، ما شبیه به فردی هستیم که ابزارهای لازم برای موفقیت در زندگی را در اختیار نداریم.

برای آنکه هر کاری را بتوانیم با موفقیت پیش ببریم، لازم است ابزارهای لازم برای موفقیت و پیروزی در آن حوزه را دراختیار داشته باشیم. هر کاری ابزارهای خودش را نیاز دارد و زندگی کردن هم راه و رسم خودش را دارد. اگر می‌خواهیم زندگی سالمی داشته باشیم باید راه و رسم درست زندگی کردن را بیاموزیم و خودمان را به ابزارهای لازم تجهیز کنیم.

درس خواندن به تنهایی از شما انسانی موفق نمی سازد

برخی تصور می‌‌کنند که اگر کسی دانشگاه رفته و تحصیل کرده باشد، دیگر یک سر و گردن از بقیه بالاتر است. تحصیل عمل و دانش همیشه خوب است و تحصیلات آکادمیک، به زندگی جهت و سمت و سویی تازه می‌دهد.

پیشتر گفتیم که تک بعدی زندگی نکنید. برخی در درس خواندن و ادامه تحصیل، رفتارهای تک بعدی از خود نشان می‌دهند. مثلا همه‌ روز، هفته، ماه و سال در حال رفتن از این کلاس به کلاس دیگری هستند. مدارک دانشگاهی را پشت سر هم و بدون وقفه می‌گیرند ولی در حل کردن ساده‌ترین مسائل ارتباطی گیر کرده‌اند.

درس خواندن، به تنهایی نمی‌تواند از ما انسانی موفق بسازد. ما با درس خواندن و به دانشگاه رفتن، مسیرهای جدید و تازه‌ای در زندگی برای خودمان باز می‌کنیم ولی بدین معنی نیست که اگر کسی دانشگاه رفت، موفقیت و خوشبختی‌اش تضمین شده است.

دانشگاه بستر موفقیت را فراهم می‌کند. ولی برای موفق شدن باید به ابعاد دیگری هم توجه کرد و اینجا هم نباید تک بعدی عمل کنیم. ما موجوداتی تک بعدی نیستیم و برای موفقیت لازم است سایر ابعاد وجودی خودمان را تقویت کرده و رشد بدهیم. وقتی تک بعدی زندگی کنیم، از سایر ابعاد زندگی خودمان را محروم کرده‌ایم و همین مسئله باعث می‌شود که زندگی سالمی را تجربه نکنیم.

مهارت های زندگی را یاد بگیرید

همان‌طور که گفته شد سازمان بهداشت جهانی اهمیت ویژه‌ای به مهارت‌های زندگی و لزوم توجه به آن‌ها نشان داده است. مهارت‌های زندگی شامل ده مهارت اصلی است که اگر فردی بتواند این مهارت‌ها را یاد بگیرد، می‌تواند به سلامت روانی و اجتماعی خود امیدوار باشد.

تقسیم بندی ده گانه مهارت‌های زندگی عبارتند از:

• مهارت تصمیم گیری
• مهارت حل مسئله
• مهارت تفکر انتقادی
• مهارت تفکر خلاق
• مهارت ارتباط موثر
• مهارت روابط بین فردی
• مهارت خود آگاهی
• مهارت همدلی
• مهارت رویارویی با هیجان‌ها
• مهارت کنترل خشم و استرس

اگر خواهان تغییراتی در وضعیت زندگی خودتان هستید، به این ده مهارت کلیدی در زندگی نیاز دارید.

مهارت تصمیم گیری

ما در هر لحظه در حال تصمیم گیری در مورد زندگی‌مان هستیم و تصمیم‌های بزرگ و کوچک می‌گیریم. تصمیم‌های ما، زندگی ما را می‌سازند. اکنون در هر شرایطی هستیم، نتیجه تصمیم‌هایی است که پیش از این گرفته‌ایم و فردا نتیجه تصمیم‌های امروز ما است.

اگر بخواهیم تغییری در وضعیت امروز خودمان ایجاد کنیم، باید بتوانیم تغییری در نحوه‌ تصمیم گیری‌هایمان ایجاد کنیم. نمی‌توانیم بدون تغییر طرز فکر و تغییر نوع تصمیم گیری‌های خودمان، تغییری بنیادی در زندگی خودمان ایجاد کنیم.

مثلا وقتی برای ازدواج، درست تصمیم گیری نمی‌کند، نتیجه این تصمیم تا پایان عمر و شاید تا سال‌های زیادی از عمرش او را درگیر می‌کند. یا وقتی تصمیمی اشتباه در کسب و کار گرفته می‌شود، می‌تواند تبعات بسیار بدی را ایجاد کند.

هر لحظه در حال تصمیم گیری‌های مختلف هستیم. از تصمیم‌های کوچک تا بزرگ، زندگی ما را شکل می‌دهد. مهارت تصمیم گیری به ما یاد می‌دهد در ازدواج، انتخاب شغل، تغییر شغل، در هر تصمیمی برای کسب و کار و سرمایه‌گذاری و … درست تصمیم گیری کنیم. اگر می‌‌خواهیم تغییری در وضعیت خودمان بدهیم باید تغییری در وضعیت تصمیم گیری خودمان بدهیم.

مهارت حل مسئله

هر کسی در زندگی ممکن است با مسائل و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم کند. هر روز مسائل مختلفی در میدان زندگی داریم که باید بتوانیم آن‌ها را حل کنیم. مهارت حل مسئله به ما کمک می‌‌کند مسائل را یکی یکی حل کرده و پله به پله به سمت موفقیت پیش برویم.

برخی افراد مسائل را پاک می‌کنند و به جای حل کردن مسائل، در فکر حذف کردن مسائل هستند. مهارت حل مسئله به ما کمک می‌کند تا مسائل را درست ببنیم، ریشه مشکلات را پیدا کنیم و برای حل آن‌ها گام برداریم.

در مهارت حل مسئله چند موضوع مهم را باید مد نظر قرار دهیم. اولین نکته مهم آن است که مسائلی که هر کسی در زندگی دارد، قطعا در حد توان و ظرفیت خودش است و نباید تصور کنیم که مشکلات و مسائل ما بیش از توان خودمان است. در واقع اگر مشکل و مسئله‌ای در زندگی ما وجود دارد، توان آن را داریم که آن مسئله را حل و فصل کنیم.

مهارت تفکر انتقادی

تفکر انتقادی باعث می‌شود که نه به سادگی چیزی را بپذیریم و نه به سادگی موضوعی را رد کنیم. اگر نظر خوب یا بدی نسبت به موضوعی می‌دهیم، دلایل روشنی داشته باشیم.

در تفکر نقادانه، به راحتی هر چیزی را نمی‌پذیریم یا رد نمی‌کنیم و با استدلال و منطق با موضوعات مختلف برخورد می‌کنیم. برخی افراد در زندگی مسیر انتقاد کردن و عیب جویی را در پیش می‌گیرند و زندگی را بر خودشان و دیگران سخت می‌کنند.

در صورتی که باید بتوانیم هم درست انتقاد کنیم و هم درست و منطقی با انتقاد دیگران روبه‌رو شویم. فردی باشیم که تعادل رفتاری دارد و نه به سادگی از این طرف یا آن طرف بوم نمی‌افتد. بلکه برای هر رفتاری، دلیلی منطقی دارد. این چنین ارتباطات خوبی داریم و می‌توانیم به شکل درستی با دیگران ارتباط برقرار کنیم.

مهارت تفکر خلاق

تفکر خلاق هم یکی از مهارت‌هایی است که برای زندگی موفق به آن نیاز داریم. ایده‌های خوب می‌تواند وضعیت زندگی ما را دستخوش تغییرات مثبتی کند. تفکر خلاق، باعث می‌شود بتوانیم با مشکلات و مسائل به شکل مناسبی روبه‌رو شویم.

انسان‌ها عموما خلاقیت دارند ولی از قوه خلاقیت خود به درستی استفاده نمی‌کنند. وقتی در تنگنا هستید، وقتی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستید، یا حتی زمانی که همه چیز به خوبی پیش می‌رود و باید تغییری مثبت و جهشی بزرگ در کار خود ایجاد کنید، این زمان‌ها می‌توانید از قدرت خلاقیت خود به شکل مناسبی استفاده کنید. باید بتوانیم کلید نوآوری و تفکر خلاقانه را در دست بگیریم و زندگی خودمان را تغییر دهیم.

مهارت ارتباط موثر

انسان موجودی اجتماعی است که برای بهتر شدن زندگی خود به این ارتباطات نیاز دارد. ما از یکدیگر چیزهای زیادی یاد می‌گیریم و در زندگی اجتماعی و در کنار یکدیگر رشد می‌کنیم.

با کمک مهارت ارتباط موثر می‌توانیم دیگران را بهتر درک کنیم. وقتی یکدیگر را بیشتر درک می‌کنیم، روابط سالم‌تر و بهتری را تجربه خواهیم کرد. در مهارت ارتباط موثر یاد می‌گیریم احساسات خود را با دیگران درمیان بگذاریم و قدر با هم بودن را بیشتر و بهتر بدانیم.

زندگی اجتماعی ما شکل زیباتری به خود می‌گیرد و بسیاری از مشکلات ارتباطی فعلی ما حل می‌شود. بسیاری از مسائل از همین مشکلات ارتباطی بروز می‌کنند و به وجود می‌آیند.

مهارت روابط بین فردی

روابط بین فردی نیز از موضوعات مهمی است که باید بدان توجه کنیم. ما با همکاری یکدیگر می‌توانیم کارهایی را به انجام برسانیم که شاید در تنهایی انجام آن‌ها میسر نباشد و اصلا قابل انجام نباشد.

وقتی از افراد موفق و مدیران شرکت‌های بزرگ در مورد راز موفقیت‌شان سوال پرسیده می‌شود، به همکاری با افراد موفق دیگر اشاره می‌کنند. هر شرکت بزرگی که در دنیا به صورت برند شخصی فعالیت می‌کند، علاوه بر رهبری مجموعه، دارای زیرمجموعه‌های خوبی است که ارتباطات درستی دارند. در روابط دوستانه نیز این موضوع بسیار اهمیت دارد. روابط بین فردی باید مورد توجه قرار گیرد و بدان توجه شود.

مهارت خود آگاهی

هر چقدر شناخت بیشتری از خودمان و توانمندی‌هایمان داشته باشیم زندگی موفق‌تری را تجربه خواهیم کرد. در مهارت خود آگاهی یاد می‌گیریم شناخت درستی از نقاط قوت و ضعف خودمان داشته باشیم.

هر چقدر بیشتر خودمان را بشناسیم، بهتر می‌توانیم برای زندگی خودمان تصمیم گیری کنیم. در موقعیت‌های مناسب‌تری قرار می‌گیریم. فردی را تصور کنید که شناخت درستی از مهارت‌ها و توانمندی‌های خودش دارد و در کسب و کار مناسب مشغول فعالیت می‌شود.

همین فرد با شناخت درستی که از خودش دارد، با فرد مناسب ازدواج می‌کند و در کل هر تصمیمی را در زندگی‌اش بر همین مبنا می‌گیرد. مسلما وضعیت این فرد با وضعیت فردی که شناخت درستی از خودش و توانمندی‌هایش ندارد و باری به هر جهت زندگی می‌کند کاملا متفاوت است.

مهارت رویارویی با هیجان ها

هر روز ممکن است با هیجانات مختلفی روبه‌رو باشیم. احساس‌های مختلفی از غم، شادی، ترس، خشم و … را ممکن است بارها و بارها تجربه کنیم. اگر رفتار پخته و سنجیده‌ای داشته باشیم می‌توانیم به جای آنکه آن احساس هیجانی بر ما سوار شود و حاکم بر ما باشد، ما مدیریت درستی روی احساسات خودمان داشته باشیم.

چه بسیار هستند افرادی که نمی‌توانند هیجانات مختلف خود را مدیریت کنند. نه شادی آن‌ها مدیریت شده است و نه غم و ناراحتی آن‌ها. در واقع رفتارهای بسیار نامناسبی دارند.

یکی از مهارت‌های ده گانه‌ای که لازم است هر کسی در زندگی آن را فراگرفته و با آن زندگی کند، مهارت رویارویی با هیجان‌ها است. این مهارت نیز به ما کمک می‌کند زندگی سالمی را تجربه کنیم.

مهارت کنترل خشم و استرس

فشارهای مختلف زندگی گاهی باعث می‌شود که علی‌رقم میل باطنی‌مان رفتارهای خشونت آمیزی از خود نشان دهیم. یکی از مهارت‌هایی که هر کسی باید آن را فراگیرد. مهارت کنترل خشم و استرس است.

خشم و استرس علاوه بر اینکه بر روان ما تاثیر بسیار بدی می‌گذارد، بر جسم ما نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت. اگر به فکر سلامت جسم و روان خودتان هستید، باید یاد بگیرید که خشم و استرس خودتان را کنترل کنید.

درواقع باید بدانیم که روش‌های مدیریت و کنترل خشم آموختنی است. برخی تصور می‌‌کنند که عصبانیت موضوعی درمان نشدنی است و با این حرف که فلانی عصبانیت در خونش است، راه را برای کنترل و درمان می‌بندند. در واقع باید به پاسخ این سوال برسیم که خشم چیست و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد ؟ یا بهتر بگوییم در نهایت به پاسخ این سوال برسیم که چگونه خشم خود را کنترل کنیم ؟

مهارت همدلی

مهارت همدلی یعنی درک درست دیگران در شرایط مختلف. سازمان بهداشت جهانی به درکی که ما از یکدیگر داریم، توجه ویژه‌ای نشان می‌دهد.

در واقع مهارت همدلی به خوبی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم زندگی اجتماعی درست و سالمی را تجربه کنیم. با مهارت همدلی، دیگران را دوست داریم و دوستی و محبتی واقعی بین ما و دیگران ایجاد می‌شود.

همدلی به ما کمک می‌کند به عنوان موجوداتی اجتماعی بتوانیم زندگی خوبی را در کنار یکدیگر تجربه کنیم. می‌توانیم با تغییر رفتار خود، در بهبود روابطمان با دیگران نقش داشته باشیم. یادمان باشد که حتی دشمنان شما هم می‌توانند درس‌هایی به شما بیاموزند. پس با این مهارت به اصلاح روابط خودمان بپردازیم.

بهترین خودتان باشید

هر یک از ما باید بتوانیم بهترین خودمان باشیم. مثلا اگر قرار است مادر باشید، بهترین مادر باشید. اگر قرار است پدر باشید، بهترین نسخه‌ای از خودتان که می‌تواند نقش پدر را ایفا کند، داشته باشید.

اگر وارد کسب و کاری شدید، سعی کنید بهترین عملکرد خودتان را در آن کسب و کار نشان دهید و بهترین روش‌های ممکن را در کار پیاده سازی کنید. در هر نقطه‌ای ایستاده‌اید و به هر کاری مشغول هستید، بهترین خودتان را به اجرا در آورید.

اگر هر روز به خودمان یادآور شویم که باید بهترین خودمان باشیم، وضعیت ما هر روز بهتر و بهتر می‌شود. باید به خودمان یادآور شویم که امروز می‌توانم بهترین عملکرد را از خودم نشان بدهم. امروز می‌توانید کامل‌ترین و بهترین کارهایی که باید را برای زندگی خودتان اجرا کنید.

یادگیری مهارت های زندگی و توسعه فردی را فراموش نکنید

در زندگی کارهایی هست که باید حتما انجام دهیم. مهارت‌هایی هست که حتما باید یاد بگیریم. اگر این مسیر را نرویم، زندگی ما چیزهای بزرگی کم خواهد داشت. نمی‌توانیم بدون انجام دادن این کارها موفقیت‌های بزرگی را از آن خود کنیم.

یادگیری مهارت‌های زندگی به ما کمک می‌کند زندگی را به شکل سالم‌تری تجربه کنیم. یادگیری مهارت‌های زندگی را در برنامه ریزی خود قرار دهید و وضعیت خود را تغییر دهید.